"Ак Орда", 6 июля

Глава государства Нурсултан Назарбаев провел двусторонние встречи с Президентами России Дмитрием Медведевым, Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедовым, Турции Абдуллой Гюлем.

Нурсултан Назарбаева и Дмитрий Медведев обсудили перспективы развития двустороннего сотрудничества и вопросы интеграции в СНГ.

Глава государства поблагодарил российского коллегу за участие в праздновании 10-летия Астаны. Н.А.Назарбаев напомнил, что, выступая на торжественном заседании по случаю юбилея столицы, Президент России сказал, что Казахстан и Россия поддерживают друг друга, "как только могут поддерживать братья". Впервые за всю историю такая оценка прозвучала из уст руководителя России.

- Эти слова многого стоят. Мы высоко ценим, что первый визит в качестве Президента РФ Вы совершили в Казахстан, - сказал Н.А.Назарбаев.

Глава государства заявил, что российское направление - приоритетный вектор внешней политики Казахстана. Сегодня, 6 июля исполняется 10 лет со дня принятия основополагающего российско-казахстанского документа - Декларации о вечной дружбе и союзничестве, ориентированном в ХХI. Нынешний визит российского лидера сблизит и укрепит дружеские казахстанско-российские отношения. Казахстан открыт для партнерства с Россией.

Дмитрий Медведев поздравил Нурсултана Назарбаева с днем рождения и с юбилеем Астаны.

- Мы увидели, что этот праздник отмечает не только Казахстан, но и Россия, - сказал российский Президент.

В ходе встречи с Президентом Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедовым были обсуждены вопросы развития торгово-экономических отношений.

Нурсултан Назарбаев отметил, что после взаимных визитов на высшем уровне подписаны двусторонние соглашения, увеличился объем торговли.

- Мы не только соседи, но и братские страны. Казахи и туркмены питают друг к другу дружеские, братские чувства, - сказал Н.А.Назарбаев.

Гурбангулы Бердымухамедов поблагодарил Главу государства за приглашение и пожелал счастья и добра казахстанскому народу.

Президент Турции Абдулла Гюль также поблагодарил Нурсултана Назарбаева за приглашение и поздравил с днем рождения.

- Астана стала современным центром всего региона. Желаю Вам, чтобы Вы также успешно осуществили и программу "Стратегия развития Казахстана до 2030 года", - сказал А.Гюль.

--------

Глава государства Нурсултан Назарбаев открыл монумент "Казак елі".

Символично, что авторы соорудили монумент между Дворцом мира и согласия и Дворцом Независимости.

Выступая перед участниками торжественной церемонии, Президент отметил, что "?аза? елі" станет символом преемственности поколений.

Глава государства обратил внимание на то, что высота монумента 91 метр - это символизирует 1991 год, когда Казахстан стал независимым государством. Чистоту помыслов и прочность дружеских связей народов Казахстана представляет мраморное основание, а стела, устремленная вверх - стремление казахстанцев к дальнейшему развитию. На вершине стелы установлена священная птица Самрук.

Вокруг стелы расположены фигуры батыров, прославивших свои имена в борьбе за независимость своего народа. На главном фасаде монумента изображена Конституция Казахстана, символически охраняемая снежными барсами.

Завершила церемонию открытия монумента театрализованное представление "Легенда о Золотом воине" и концерт Государственного оркестра имени Курмангазы.

--------

Выступление Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева на открытии монумента "Қазақ елі"

Ардақты ағайын!

Апта бойы әр күні әсер мен тебіреніске толы елордамыздың 10 жылдық торқалы тойы бүгін тағы бір тағылымды оқиғамен толығып отыр.

Мінеки, Астананың төрінен төл тарихымыздың жарқын жолы, жасампаз куәсінің бейнесіндей "Қазақ елі" монументін ашып отырмыз.

"Өткенге топырақ шашсаң, болашақ саған тас атады" деген атадан қалған ұлағатты сөз бар. Тарихын ұлықтамаған, барын бағаламаған жұрттың бағы жанып, жоғы түгенделмейді.

Бүгінгідей кең байтақ жері бар, киелі төрі бар қазақ шын мәнінде жұлдызы жанған бақытты халық.

Алайда, бұл бақыт бізге оңайлықпен де, өздігінен де келген жоқ. Қазақ өз тарихында ұлт ретінде талай мәрте жойылып кете жаздап, тағдырдың талай ащы зары мен тауқыметін тартты.

Бүгінгі тәуелсіздікке дейінгі аралықта халқымыздың сан ғасырлық аумалы-төкпелі тағдыры, арманы мен аңсары, арпалысқа толы күресі жатыр. Іштей булыққан бұлқынысы мен өкініші, жеңістері мен жеңілістері жатыр.

Бүгінде Алтай мен Атырау, Сыр мен Тобыл арасындағы байтақ өлкеде орын тепкен Қазақстан Республикасы ежелден қалған ұлы істердің, ұлағатты дәстүрлердің, іргелі мемлекеттердің заңды мұрагері болып саналады.

Әдетте, біз қазақ ұлысының қалыптасуын, Қазақ хандығының жеке орда тігуін Жәнібек пен Керей хандардың есімімен байланыстырамыз.

Бұл кезең қазақ халқының болашағы үшін шешуші тарихи сәттердің бірі болғаны рас. Алайда, жеке хандық құрылғанымен, қазақтың басына баянды бақ пен бейбіт өмір орнай қалмағаны тағы белгілі.

Әр ғасыр, әрбір дәуір қазаққа сыны мен сынағын қатар жіберуден танбады. "Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама" тұсында империялардың қыспағына түсіп, халқымыз ошағы мен отанынан айрылып қалудың аз-ақ алдында қалды. Ел басына күн туған сол бір алмағайып замандарда бүкіл қазақ бірігіп, тізе қосып, елін сақтап, жерін қорғап қалды.

Абылайдан кейін бодандық қамытын киген қазақ халқын бір тудың астына біріктіруді көксеп, тәуелсіздігі үшін тәуекелге бас тіккен Кенесары хан да осы өңірде күресіп өткенін білесіздір.

Жалпы сол заманда қазақ сахарасында 350-дей ұлт-азаттық көтерілісі болды.

Одан кейін де бостандыққа бұлқынған, еркіндік аңсаған ерлердің күресі толастамады. Өткен ғасырдың басында тарих сахнасына "Оян, қазақ!" деп жар салған зиялылардың жаңа шоғыры шықты. Дербес мемлекет құруды аңсап, азаттық жолында бастарын бәйгеге тіккен Алаш қайраткерлерінің бәрі де тоталитарлық өктемдіктің құрбаны болды.

Отаршыл жүйенің озбырлығын көрген қазақ халқы отызыншы жылдардағы зобалаң тұсында орасан нәубетке ұшырап, қынадай қырылды.

Сол кезде саны 5 миллионға жетіп қалған қазақ халқы бірер жылдың ішінде тең жарымынан айрылды. Көпшілігі аштықтан өлді, қалған қазақ айдалып кетті, атылды, жер аударылды.

Міне, "мың өліп, мың тірілген" халқымыздың әлеуметтік, демографиялық, рухани өсіміне балта шапқан зұлматтардың бір парасы осы.

Мұның бәрі - ұмытуға болмайтын төл тарихымыздың қастерлі беттері, халқымыздың қасіретті тағдыры. Бүгінгі ұрпақ бұларды жақсы білуі тиіс.

Сол себепті, Астананың 10 жылдығын мерекелей отырып, "Қазақ елі" монументінің алдында өткенімізге салауат, бүгінімізге тәубе дейік, ағайын!

Ел үшін, жер үшін құрбан болған ерлердің рухының алдында тағзым етейік.

Ардақты ағайын!

Астана мемлекетіміздің бас қаласы ретінде қазақ елінің өткенін таразылап, бүгінін саралап, барар бағытын айқындап отыратын тарихи жауапкершілік міндетін өз мойнына алды.

Сондықтан Астананың төрінен қазақ елінің баянды болашағына бағдар сілтейтін еңселі ескерткіш тұрғызылуының өзі заңды құбылыс.

Қазақ мемлекетінің басты ескерткіші осы монумент болады.

Монументтің биіктігі - 91 метр. Қазақстан өз тәуелсіздігін 1991 жылы алды. Ескерткіштің биіктігін де осы жылға орайластырып белгіледік.

Стеланың ұшар басында алып Самұрық құс бейнеленген. Қазақ ұғымында Самұрық - еркіндіктің, күш-қуаттың, кеңдік пен тәкаппарлықтың символы саналады. Сол сияқты біздің Самұрық та - іргесі берік, шаңырағы биік қазақ елінің жиынтық бейнесі іспетті.

Астана төрінен ашылып отырған "Қазақ елі" монументі халқымыздың өткені мен бүгінін байланыстырып тұратын мәңгілік белгі.

Бұл монумент біздің ата-баба аманатына адалдығымыздың, терең тамырлы салт-дәстүр мен ұрпақ жалғастығының жарқын көрінісі.

* * *

Сөзімнің соңында айтарым, қазақ елі ежелден жақсыны жанына тартқан бауырмал, пейілі кең, жаны жомарт, қонақжай халық екені белгілі.

Бұл біз үшін әрдайым мақтан ететін асыл қасиет. Халқымыз осы қасиетінің арқасында, мемлекет құраушы ұлт ретінде еліміздегі татулық пен келісімнің ұйытқысы болып келеді.

Сондықтан да елорда төріндегі мынау "Қазақ елі" монументі халқымыздың биіктерді бағындырар сарқылмас әлеуетіне, даласындай дархан пейіліне, әлемдік өркениетті бойына сіңірген алғырлығына қойылған айшықты белгі деп білем.

Қазақстанның келешегі кемел. Келер ұрпақтың заманы жарқын, өмірі нұрлы. Күн санап көркейіп келе жатқан Астана қазақ мемлекеттігінің кіндік қаласы ретінде ғасырдан ғасырға жасай беретіні шындық. Халқымыздың асқақ рухын паш етіп, бірлік пен жасампаздыққа үндей беретіні және талассыз.

Еліміз аман, жұртымыз тыныш болып, әсем Астанамыздың абыройы асқақтай берсін.

Мереке құтты болсын, ағайын!

Тәуелсіздігіміз тұғырлана түссін!

Қазақ елі мәңгілік болсын!

"Қазақ елі" монументін салтанатты түрде ашық деп жариялаймын!

Астана, 2008 жылғы 6 шілде

--------

Глава государства поблагодарил свою семью и соратников за поддержку в работе по развитию Астаны

Астана. 6 июля. "Казахстан Сегодня"

Глава государства Нурсултан Назарбаев принял сегодня участие в торжественном приеме от имени акима Астаны Имангали Тасмагамбетова в честь 10-летнего юбилея Астаны, где поблагодарил свою семью и соратников за поддержку в работе по развитию столицы, передает корреспондент агентства.

В частности, президент выразил глубокую благодарность за работу и вклад в развитие Астаны всем членам правительства, депутатам, представителям интеллигенции, деятелям культуры, искусства и науки. Особую признательность за поддержку он высказал своей семье. "Самые близкие, родные являются моим тылом и опорой", - сказал президент.

"В эти дни мы много говорим об Астане, а сколько напечатано и показано по телевидению, начиная от Euronews и заканчивая отечественными областными СМИ! Кроме того, наши почетные гости - президенты стран дали очень высокую оценку (развитию Астаны. - Прим. агентства) отметил глава государства. Мне не как президенту, а как человеку, конечно, очень приятно слышать такую высокую оценку наших с вами трудов не только от моих подчиненных, но и от зарубежных гостей, их независимое мнение", - сказал Н. Назарбаев.