"Ак Орда", 15 января

Президент Касым-Жомарт Токаев выступил на открытии первой сессии Парламента VII созыва
Глава государства поздравил участников сессии с завершением парламентских выборов, пожелал успехов депутатам Мажилиса нового созыва и поблагодарил народных избранников предыдущего созыва за плодотворную работу.
- За пять лет в стенах Парламента было принято 410 законов. Депутаты, воспользовавшись своим правом законодательной инициативы, подготовили около 60 законопроектов. Это больше, чем за пять прошлых созывов. Новые депутаты, сохраняя интенсивный темп работы своих коллег из предыдущего созыва, должны работать еще более плодотворно, - сказал Касым-Жомарт Токаев.
Президент отметил, что начало деятельности обновленного состава Мажилиса совпало с двумя событиями, имеющими символическое значение для страны. Наша страна вступила в Год 30-летия Независимости, а современный казахстанский парламентаризм подходит к своему четвертьвековому рубежу. Как убежден Глава государства, депутаты, получившие мандат доверия в этот исторический период, смогут оправдать надежды народа и будут верно служить Родине.
- В Год 30-летия Независимости будут проведены комплексные реформы. Необходимо сосредоточить наши усилия на построении эффективного государства и справедливого общества. Главный приоритет - улучшение качества жизни и повышение благосостояния граждан. Народ ждет полноценной отдачи и конкретных результатов от социально-экономических программ, - сказал он.
Касым-Жомарт Токаев указал на важность осуществления последовательных изменений для достижения намеченных целей и обозначил ряд приоритетов. В первую очередь, по словам Президента, необходимо приложить все усилия для развития правового государства и укрепления доверия граждан к органам власти.
- Суть реформ в данной сфере заключается в разумной децентрализации системы, модернизации государственного аппарата, оптимизации квазигосударственного сектора и цифровизации всех процессов. Таким образом, государственный аппарат станет максимально компактным, открытым и эффективным, а процесс принятия решений - гибким и прозрачным. Социально-экономическое развитие невозможно без надлежащей защиты прав граждан, - считает Касым-Жомарт Токаев.
В качестве второго приоритета Глава государства назвал эффективную социальную политику, которая является ключевым инструментом построения сильного и инклюзивного общества в условиях, когда мир движется к "экономике знаний".
- В последнее время мы продвинулись в реформировании сферы образования. Вместе с тем предстоит решить ряд накопившихся проблем. Важная задача - сократить разрыв в качестве образования между различными социальными группами и регионами. На данном этапе развития требуется новая политика по переобучению и постоянному совершенствованию навыков работников. В этих целях предстоит разработать и реализовать специальный национальный проект, - заявил Президент.
Глава государства также остановился на важности модернизации отечественной системы здравоохранения. В ситуации пандемии актуальность этой проблемы стала очевидной. Касым-Жомарт Токаев указал на необходимость перезагрузки политики социального обеспечения. Приоритетом государства должна оставаться поддержка наиболее уязвимых граждан. Еще один ключевой элемент социальной инфраструктуры - отечественная пенсионная система, которая должна быть справедливой, устойчивой, отвечающей интересам людей.
Обеспечение благополучия населения, по словам Главы государства, невозможно без поступательного роста национальной экономики, что является еще одним приоритетом на предстоящий период. Правительству поручено продолжить контрцикличную макроэкономическую политику, направленную на поддержку экономической активности. Важная задача – создание благоприятных условий для ведения бизнеса.
- Учитывая динамичную трансформацию рынка труда, необходимо стимулировать переток рабочей силы из низкопродуктивных в более производительные сектора экономики. Как я говорил ранее, промышленность нашей страны должна быть гибкой и адаптивной к текущим изменениям, - сказал Касым-Жомарт Токаев.
Сбалансированное развитие страны с точки зрения территории и пространства также вошло в числе ключевых задач на предстоящий период. При этом особое внимание следует уделить развитию отраслей, связывающих все регионы через единое экономическое пространство.
- Приоритет будет отдан улучшению инфраструктуры, связывающей между собой регионы, города, районы и села. В соответствии с новыми стандартами будет модернизировано более 3500 сел. Дороги до каждого опорного села и все республиканские трассы будут реконструированы и отремонтированы на 100 процентов, - заявил Глава государства.
Как было отмечено в выступлении, для дальнейшего совершенствования местного самоуправления важно упростить бюджетные процедуры и повысить самостоятельность местных представительных и исполнительных органов.
Одним из главных направлений реформ в Казахстане является политическая модернизация. Президент заявил, что в этом году пройдут выборы в отдельных сельских округах.
- Мы намерены укрепить систему местного самоуправления с самого низа. Это очень важный вопрос. Поэтому после предстоящих выборов сельских акимов можно будет переходить к выборам районных акимов. Однако мы не должны ограничиваться этим, - убежден Касым-Жомарт Токаев.
Президент считает, что прошедшая избирательная кампания, несмотря на карантинные ограничения, была динамичной и насыщенной. По его словам, для того, чтобы пройти в Мажилис и маслихаты некоторым партиям не хватило совсем немного. В связи с этим Глава государства высказал мнение, что участие этих партий в работе Парламенте могло бы повысить эффективность законотворческой деятельности.
- Мы должны снизить порог прохождения политических партий в Мажилис с семи до пяти процентов. Пришло время принять такое решение, поскольку такая норма будет стимулировать законно зарегистрированные партии участвовать в следующих выборах. Также это будет способствовать развитию политической конкуренции в стране. Данная инициатива расширит представительство, позволит учесть мнение максимально широких слоев населения при выработке государственной политики, - считает Глава государства.
В выступлении была отмечена актуальность повышения активности представителей гражданского общества, совершенствования молодежной политики и поддержки благотворительной деятельности. Касым-Жомарт Токаев также добавил, что одной из главных целей остается всесторонняя защита прав человека. При этом особое внимание, по его мнению, следует уделить максимальному обеспечению свободы выбора граждан.
- В мировой практике закреплено право человека легитимно выражать свое несогласие с выборами или голосовать против всех кандидатов. По сути, и для нас нормальным явлением должно стать альтернативное мнение и голосование против. Поэтому в избирательные бюллетени всех уровней следует ввести графу "против всех". Эта инициатива создаст условия для защиты избирательных прав граждан. Ведь официальная демонстрация отсутствия выбора – это тоже выбор, - заметил Глава государства Президент.
Касым-Жомарт Токаев подчеркнул, что предложенные инициативы являются лишь частью долгосрочных социально-экономических и политических реформ, которые сейчас стоят на повестке дня. По его мнению, депутатам необходимо принять активное участие в данной работе и наладить конструктивное взаимодействие с Правительством.
- Моя принципиальная позиция заключается в том, чтобы все насущные вопросы в обществе обсуждались в первую очередь в Парламенте. Представители общественности и эксперты должны принимать самое активное участие в подготовке законопроектов. Одним из главных требований является установление эффективной обратной связи по спорным вопросам, которые могут вызвать недовольство граждан. Перед Парламентом стоят две важные задачи - принятие качественных законов и решение актуальных проблем общества, - подчеркнул Президент Казахстана.
Резюмируя, Глава государства отметил, что Парламент - это эпицентр деятельности, направленной на защиту интересов страны. Он призвал депутатов проявлять высочайшую ответственность при принятии решений и всегда помнить о том, что народ ждет позитивных перемен.

---

Выступление Главы государства Касым-Жомарта Токаева на открытии первой сессии Парламента Республики Казахстан VII созыва

Құрметті отырысқа қатысушылар!
Қазақстан Конституциясының 59-бабына сәйкес жетінші шақырылымдағы Парламенттің бірінші сессиясын ашық деп жариялаймын.
Құрметті депутаттар!
Баршаңызды сайлаудың аяқталуымен құттықтаймын және жаңа құрамдағы Мәжіліс депутаттарына табыс тілеймін!
Өткен шақырылымның депутаттарына ойдағыдай қызмет атқарғаны үшін ризашылығымды білдіремін.
Бес жылға жуық уақытта Парламент қабырғасында 410 заң қабылданды.
Депутаттар өздерінің заңға бастамашылық ету құқығын пайдаланып, 60-қа жуық заң жобасын дайындады.
Бұл – осыған дейінгі бес шақырылым депутаттарының бастамаларын қоса алғаннан да көп.
Жаңа депутаттар алдыңғы әріптестерінің осы қарқынын сақтай отырып, анағұрлым жемісті жұмыс істеуі қажет.
Себебі, бәрімізді зор міндеттер мен ауқымды істер күтіп тұр.
Құрамы жаңғырған жаңа Мәжілістің қызметке кірісуі еліміз үшін символдық мәні бар екі оқиғамен тұспа-тұс келеді.
Біз қастерлі Тәуелсіздігіміздің
30 жылдық мерейлі межесіне қадам бастық.
Сондай-ақ, қазіргі заманғы Қазақстан парламентаризмі ширек ғасырлық белеске жетті.
Осы тарихи кезеңде сенім мандатына ие болған депутаттар ел үмітін ақтап, Отанымызға адал қызмет етеді деп кәміл сенемін.
Қадірлі қауым!
Өткен сайлау еліміз үшін дамудың жаңа парағын ашты.
Осы маңызды оқиға мемлекеттілігіміздің тұғыры берік екенін тағы бір мәрте дәлелдеді.
Қазақстан қоғамының жоғары саяси мәдениетін және азаматтық кемелдігін танытты.
Барлық өңірдегі дауыс беру нәтижесі мемлекеттің стратегиялық бағдарын халқымыз жаппай қолдайтынын байқатты.
Біз болашаққа сеніммен бет алу үшін қажетті алғышарттарды бірге жасадық.
Саяси ұстанымдарымыз әртүрлі болса да, міндетіміз – бір.
Бәріміздің ортақ мақсатымыз – Қазақстанды қуатты елге айналдыру.
Мәжіліс пен барлық деңгейдегі мәслихаттардың көппартиялы жаңа құрамы қоғамдағы саяси бәсекенің арта түскенін көрсетті.
Елбасы жетекшілік ететін "Nur Otan" партиясы өзінің көшбасшылығын тағы бір мәрте дәлелдеді.
Халықтың белгілі бір бөлігінің мүддесін көздейтін басқа да партиялар сенім мандатына ие болды.
Ел-жұртымыз егемендігіміздің төртінші онжылдығына қадам басар тұста бұрын болмаған жаңа сын-қатерлермен бетпе-бет келіп отыр.
Біз ғана емес, күллі дүние жүзі мүлде жаңа дәуірге бет бұрды.
Өркениеттің даму жолы мен әлемдік құрылымның түп негізі түбегейлі өзгеріске ұшырауда.
Алдымызда сынақтар мен сын-қатерлер аз болмайды.
Дегенмен, барлығымыздың ең басты міндетіміз – пандемияның салдарын еңсеру.
ХХІ ғасырдың жиырма бірінші жылы барша адамзат үшін бетбұрыс кезеңіне айналмақ.
Бұл жыл алдағы онжылдықтың басты бағдарын айқындайды.
Мұндай күрделі жағдайда уақыттан ұтылуға және бір сәтке де босаңсуға болмайды.
Жылдың басында сайлау өткізу арқылы қиындықтармен күресіп қана қоймай, жаңғыруға жол ашып, жаңа серпінге ие болдық.
Осы қарқынды сақтап, бағдарымыздан жаңылмау өте маңызды.
Сондықтан Тәуелсіздіктің 30 жылдығында кешенді реформалар жүргізілетін болады.
Барлық күш-жігерімізді тиімді мемлекет пен әділетті қоғам құруға жұмылдыруымыз керек.
Басты басымдық – халықтың тұрмыс сапасын жақсартып, әл-ауқатын арттыру.
Жұрт жасанды жетістіктерді емес, көзбен көріп, қолмен ұстайтын нақты нәтижені күтеді.
Халық экономикалық және әлеуметтік бағдарламалардың жемісті болғанын қалайды.
Біз осы мақсаттағы ауқымды жұмыстарға барлық белсенді азаматтарды тартамыз.
Олардың әрқайсысы ел тағдырына әсер ететін шешімдерді қабылдауға өздері тікелей қатысатынын білгені жөн.
Ортақ іске үлес қосып жатқанын сезінуі маңызды.
Мен ұсынған "Халық үніне құлақ асатын мемлекет" тұжырымдамасының мәні осында.
Біз ұлттың жасампаздық әлеуетін пайдаланған жағдайда ғана алға басып, табысқа жете аламыз.
Реформаларды сапалы заңдар арқылы жүргізу – ұзақ мерзімді жетістікке жетудің басты шарты.
Мен жаңарған депутаттық корпус өзіне жүктелген бұл міндеттерді абыроймен атқарады деп сенемін.
Құрметті депутаттар!
Біздің стратегиялық бағдарымыз – айқын.
Мақсатымыз – озық дамыған елдердің қатарына қосылу.
Дамыған ел дегеніміз – ең алдымен, дені сау, білімді және бақуатты жұрт.
Сондықтан, мемлекеттің басты міндеті – азаматтарымыздың толыққанды дамуына, әл-ауқатының артуына және жайлы тұрмысына жағдай жасау.
Біз 2025 жылға қарай әрбір азамат үшін тиімді институционалдық және инфрақұрылымдық орта қалыптастырамыз.
Еліміздің ұзақ мерзімді дамуы Сабақтастық, Әділдік және Өрлеу қағидаттарына негізделеді.
Көздеген мақсатқа жету үшін барлық салаларда дәйекті өзгерістер жасаймыз.
Ол үшін мынадай басымдықтарға мән беруіміз қажет.
БІРІНШІ. Біз құқықтық мемлекетті дамыту және азаматтардың билік органдарына сенімін нығайту үшін бар күш-жігерімізді жұмсауымыз керек.
Бұл – өте өзекті міндет.
Соған орай, Мемлекеттік басқарудың жаңа моделін енгізу айрықша маңызды.
Осы бағыттағы реформалар жүйені байыппен орталықсыздандыруды, мемлекеттік аппаратты жаңғыртуды, квазимемлекеттік секторды оңтайландыруды және барлық үдерісті цифрландыруды қамтиды.
Сол арқылы мемлекеттік аппарат барынша ықшам, ашық әрі тиімді, ал, шешім қабылдау үдерісі икемді және айқын болады.
Азаматтардың құқықтары лайықты қорғалмаса, әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан даму мүмкін емес. Бұл – аксиома, ақиқат.
Осы орайда, сот жүйесінің тәуелсіздігін нығайта түсу үшін реформаны соңына дейін жеткізуіміз керек.
Мемлекет тарапынан қолға алынған шараларға және Жоғарғы сот төрағасының тікелей өзі күш салып жатқанына қарамастан, сот корпусының сапасына қатысты әлі де түйткілдер бар.
Сот жүйесі жабық корпорация болмауға тиіс.
Сондықтан, сот корпусын едәуір жаңартып, оған түрлі құқық салаларының мамандарын тарту керек.
Үміткерлерді іріктеген кезде олардың кәсіби тәжірибесімен қатар, жеке қасиеттерін де ескерген абзал.
Бұл жұмыс бұқаралық ақпарат құралдарында ашық көрсетілуге тиіс.
Сондай-ақ, сот қызметі туралы ақпарат қоғам үшін неғұрлым қолжетімді болғаны жөн.
Құқық қорғау органдарының жұмысын да барынша өзгерту қажет.
Бұл мәселе жөнінде Жолдауымда нақты айттым.
Біз азаматтармен өзара қарым-қатынастың сервистік моделін енгіземіз.
Қоғамдық қауіпсіздік жаңа цифрлық технологияларды қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.
Парламент заң үстемдігі, адал бәсеке және жеке меншікті қорғау қағидаттарының құқықтық негізін нығайта түсуі керек.
Сонда бұл қағидаттар мүлтіксіз орындалатын болады.
Бүгінде бірқатар заңнамалық ұсыныстар бойынша жұмыс істеліп жатыр.
Дегенмен, әлі де көптеген тың бастама көтеріп, заңдар қабылдау қажет.
ВТОРОЕ. Ключевым инструментом создания сильного и инклюзивного общества является эффективная социальная политика.
Несмотря на значительный прогресс по многим показателям Индекса человеческого развития, Казахстан все же отстает от ведущих стран по этому показателю.
Высокое качество человеческого капитала – основа долгосрочной конкурентоспособности всех государств, включая Казахстан.
Мир движется в сторону "экономики знаний", это реальность.
Сегодня поколение Независимости по численности уже составляет половину всех граждан нашей страны.
Нынешние дети и молодежь будут определять рынок труда Казахстана к 2050 году. Именно от их конкурентоспособности зависит благополучие страны в будущем.
Важно понимать, что статус "молодой нации" дает нам долгосрочные преимущества.
Но нужно правильно воспользоваться этими преимуществами, проводить последовательную работу по развитию человеческого капитала. Инвестиции в молодых людей, безусловно, многократно окупятся и принесут благо всему нашему государству.
В последнее время мы продвинулись в реформировании сферы образования.
Вместе с тем предстоит решить ряд накопившихся проблем.
Настоятельная задача – сократить разрыв в качестве образования между различными социальными группами и регионами.
На данном этапе развития требуется новая политика по переобучению и постоянному совершенствованию навыков работников.
В этих целях предстоит разработать и реализовать специальный национальный проект.
Особое значение имеет модернизация отечественного здравоохранения. В условиях пандемии актуальность этой проблемы стала очевидной.
Система здравоохранения должна ориентироваться на пациентов, ставить во главу угла их интересы, здоровье и жизнь.
Переход к такой модели возможен за счет персонификации, внедрения цифровых инструментов, расширения доступа людей к квалифицированной врачебной помощи.
В этой связи особую роль играет развитие превентивной медицины, основанной на профилактике и ранней диагностике заболеваний.
Здоровый образ жизни граждан – базовое условие формирования здоровой нации.
Поэтому следует уделить особое внимание массовому и детскому спорту, о чем я уже сказал в Послании. Хочу повторить – это приоритетная задача, имеющая стратегическое значение.
По моему поручению Правительство пересмотрело подходы к финансированию массового и детского спорта, он будет обеспечен значительно большими ресурсами для развития.
Эта задача должна быть на контроле депутатов Парламента.
Депутаты Парламента и маслихатов должны держать и другие упомянутые мной вопросы на постоянном контроле в центре и на местах.
Нам также предстоит перезагрузить политику по социальному обеспечению.
Приоритетом государства должна быть поддержка наиболее уязвимых граждан.
При этом нужно усилить адресность государственной помощи и соответствующие требования при ее получении.
Разрабатываемый Социальный кодекс даст комплексный ответ на актуальные вопросы этой важной сферы.
Еще один ключевой элемент социальной инфраструктуры – отечественная пенсионная система.
Она должна быть справедливой, устойчивой, отвечать интересам людей.
Мы запустили очень важную, можно сказать, уникальную реформу – возможность частичного изъятия и использования пенсионных активов.
Кроме того, необходимо предоставить гражданам возможность управлять своими накоплениями через различные инструменты.
Правительство и Национальный банк разрабатывают Концепцию дальнейшего развития пенсионной системы. Очевидно, что ее практическая реализация потребует качественного законодательного обеспечения.
В целом, ожидаю от новых членов Парламента активной работы по совершенствованию социальной политики.
ТРЕТЬЕ. Обеспечить благополучие граждан невозможно без поступательного роста национальной экономики.
Правительство должно продолжить контрцикличную макроэкономическую политику, направленную на поддержку экономической активности.
В рамках совершенствования фискальной политики предстоит провести ревизию Налогового кодекса с точки зрения его упрощения, стимулирования деловой активности и конкуренции.
Необходимо сфокусировать внимание на поддержке малого и среднего бизнеса.
Еще одна задача – создание благоприятных условий для ведения бизнеса.
Требуется разработать механизмы поддержки предпринимательства, основанные на принципиально новой регуляторной политике.
Я уже дал поручение перейти на регулирование с "чистого листа", которое значительно снизит издержки по открытию и ведению бизнеса. Соответствующий Указ мной подписан в конце 2020 года.
В соответствии с ним Правительством готовится важный законопроект, который будет внесен в Мажилис в июне 2021 года.
Прошу депутатов всесторонне рассмотреть данный законопроект с учетом пожеланий предпринимателей и общественных интересов.
Далее. Нам нужно уменьшить роль государства, как собственника и регулятора. Следует продолжить и завершить начатую ранее программу приватизации, пересмотреть миссию, роль и функции квазигосударственного сектора.
Учитывая динамичную трансформацию рынка труда, необходимо стимулировать переток рабочей силы из низкопродуктивных в более производительные сектора экономики.
Для этого требуется завершить первичную индустриализацию страны.
Как я говорил ранее, промышленность нашей страны должна быть гибкой и адаптивной к текущим изменениям.
Поэтому особую актуальность приобретает принятие закона "О промышленной политике".
Он не должен быть рамочным. В нем следует предусмотреть конкретные меры, действенные механизмы поддержки и стимулирования отечественного бизнеса.
Многие из депутатов нынешнего созыва имеют значительный практический опыт. Полагаю, что он будет в полной мере задействован при разработке этого законопроекта.
В целом, системные преобразования будут продолжены.
Мы их подробно обсудим на ближайшем заседании Высшего совета по реформам 29 января. Будут приняты решения по ключевым направлениям.
Планируется одобрить принципиально новую Систему государственного планирования, актуализированный Национальный план развития страны до 2025 года, а также новую концепцию государственного управления.
Учитывая масштабность и важность принимаемых документов, потребуется разработка соответствующей законодательной базы для их реализации.
В соответствии с моим поручением Правительству предстоит до конца первого полугодия обеспечить трансформацию госпрограмм в Национальные проекты.
Особо хотел бы отметить, что в рамках данной работы необходимо встроить в программные документы инициативы, высказанные в предвыборной платформе "Nur Otan".
Предложенные партией меры и подходы должны быть приняты в работу и реализованы.
Конструктивные предложения из программ других партий, прошедших в Парламент, также будут внимательно изучены Правительством.
ТӨРТІНШІ. Аумақ пен кеңістік тұрғысынан еліміздің теңгерімді дамуы.
Бұл ретте барлық өңірлерді біртұтас экономикалық кеңістік арқылы байланыстыратын аса маңызды салаларды дамытуға баса назар аударамыз.
Атап айтқанда – көліктік, энергетикалық және цифрлық инфрақұрылымдар.
Біз басқарылатын урбанизацияны ескеріп, даму ошақтарын жүйелі ілгерілетуге күш саламыз.
Өңірлерді, қалаларды, аудандар мен ауылдарды өзара байланыстыратын инфрақұрылымды жақсартуға басымдық беріледі.
Жаңа стандарттарға сәйкес 3500-ден астам ауылды жаңғыртамыз.
Айналасындағы елді-мекендердің тірегі саналатын әрбір ауылға баратын жолдар мен республикалық маңызы бар күре жолдар 100 пайыз жөнделеді.
Жергілікті өзін-өзі басқаруды әрі қарай жетілдіру үшін бюджеттік рәсімдерді жеңілдетіп, өкілді және атқарушы органдардың дербестігін арттыру маңызды.
Осы орайда мен мәслихат депутаттарына мына мәселені баса айтқым келеді.
Сіздердің белсенді ұстанымдарыңыз сайлаушылардың мүддесін қорғайтын сапалы әрі салмақты шешімдер қабылдауға ықпал етуі керек.
Қолға алынған өзгерістердің жедел және табысты жүзеге асуы жергілікті жердегі жұмыстың тиімділігіне тікелей байланысты.
БЕСІНШІ. Қазақстандағы реформалардың басты бағытының бірі – саяси жаңғыру.
Осы жаңғырудың негізгі қағидаты – барлық өзгерістерді жалпыұлттық диалог пен мәмілеге сүйеніп, эволюциялық жолмен жасау.
Былтырғы саяси реформалардың бірінші бөлігі партияларға жаңа мүмкіндіктер ұсынып, еліміздің демократиялық дамуына серпін берді.
Өткен сайлау саяси бәсекені арттыруға оң ықпал етті.
Мәжіліс пен мәслихаттарға білікті, абыройлы адамдар келді.
Бұған партиялық тізімде әйелдер мен жастар үшін 30 пайыздық квота белгілеу арқылы қол жеткіздік.
Мәслихат сайлауына пропорционалды жүйені енгізу партиялардың өңірлердегі белсенділігін арттырды.
Сондай-ақ, азаматтарды жергілікті жердегі саяси үдеріске барынша тартуға жағдай жасады.
Парламенттік оппозиция институты шағын саяси күштердің рөлін айтарлықтай күшейтеді.
Осылайша, еліміздегі көппартиялықты дамытуға және парламентаризмді нығайтуға едәуір серпін бердік.
Тағы бір маңызды қадам – ауыл әкімдерін сайлау.
Биыл жекелеген ауылдық округтерде сайлау өтеді.
Біз жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін ең төменнен бастап нығайтуды көздеп отырмыз.
Бұл – өте маңызды мәселе.
Сондықтан, алдағы уақытта ауыл әкімдерін сайлағаннан кейін аудан әкімдерін сайлауға көшуге болады.
Алайда, мұнымен де шектеліп қалмауымыз керек.
Саяси жүйені орнықтырып, шешім қабылдау үдерісіне азаматтардың ықпал етуін күшейте түсу үшін тың серпін қажет.
Бұл бағытта реформалардың екінші бөлігін әзірлеу барысында ауқымды жұмыстар жасалды.
Онда барлық партиялардың, соның ішінде кеше Парламентке өтпей қалған саяси күштердің де ұсыныстары ескерілді және болашақта да назарымызда болады.
Ұлттық кеңес мүшелерінің және басқа да беделді сарапшылар мен белсенді азаматтардың идеялары, бастамалары қамтылып отыр.
Біз осы жолғы сайлау науқаны карантин шектеулеріне қарамастан қаншалықты қызу өткеніне куә болдық.
Кейбір партиялардың Мәжіліс пен мәслихаттарға өтуіне сәл ғана дауыс жетпей қалды.
Олардың әрқайсысында белгілі бір саланы жетік меңгерген, білімді, білікті азаматтар да бар.
Солар Парламенттің биік мінберінен айтылуға тиіс көптеген өзекті мәселелерді дер кезінде әрі орынды көтеріп жүр.
Осындай партиялардың өкілдері Парламентке өтсе, ондағы пікірталасты қыздыра түсер еді, ортақ жұмысқа тиімді болар еді.
Олар заң шығару жұмысының сапасын арттыруға да сүбелі үлес қосары анық.
Сондықтан, саяси партиялардың Мәжіліске өту шегін 7-ден 5 пайызға төмендетуіміз керек. Осындай шешімді қабылдайтын уақыт келді, өйткені аталған норма заң жүзінде тіркелген партияларды алдағы сайлауларға қатысуға ынталандырады.
Сондай-ақ, елдегі саяси бәсекенің дамуына септігін тигізеді.
Бұл бастама мемлекеттік саясатты жүргізу үшін халықтың пікірін неғұрлым көбірек қамтып, ескеріп отыруға мүмкіндік береді.
Болашақта партия мүшелерінің тізімін және соған қатысты басқа да рәсімдерді онлайн форматта жасауға болады.
Осы мақсатта электрондық үкіметтің мүмкіндіктерін пайдаланған абзал.
Парламенттің заң шығарумен қатар бақылау функциясы да бар екенін білесіздер.
Оның тиімділігі халықаралық тәжірибеде дәлелденген.
Осы аса маңызды құзыретті тиімді пайдалану қазіргі заманғы Қазақстан парламентаризмінің институционалдық негізін едәуір орнықтырады.
Бұл менің "Күшті Президент – ықпалды Парламент – жауапты Үкімет" деп аталатын саяси формуламмен үндесіп жатыр.
Депутаттар халықтың мүддесін іс жүзінде қорғап, әрдайым табандылық танытуға тиіс.
АЛТЫНШЫ. Азаматтық қоғам өкілдерінің белсенділігін арттыру, жастар саясатын жетілдіру және қайырымдылық қызметін қолдау.
Өздеріңіз білесіздер, жыл басында мен кейбір заңнамалық актілерге қоғамдық кеңестер қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы тиісті заңға қол қойдым.
Сол арқылы қоғамдық кеңестердің өкілеттігін едәуір күшейттік.
Енді, азаматтық белсенділікті арттыру жолында тағы бір маңызды қадам жасалады.
Бұл – талқыланып жатқан "Қоғамдық бақылау туралы" заң.
Біз онлайн-петиция институтын да заң жүзінде ресімдеуіміз керек.
Бұл бастамалардың мақсаты – мемлекет қызметінің тиімділігін арттыру, шешім қабылдауға азаматтық қоғамды тарту.
Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы заңнаманы жетілдіру – негізгі міндеттің бірі.
Үкімет 2020 жылы Жастарды қолдау жөнінде кешенді жоспар қабылдады.
"Тәуелсіздік ұрпақтары" атты ұлттық жоба, мемлекеттік жастар саясаты және волонтерлік қызмет туралы заңдар дайындалып жатыр.
Депутаттар "жастардың әлеуметтік қызметтері" деген ұғымды заң жүзінде ресімдеуі керек.
Әлемдік тәжірибеге сәйкес Қазақстанда "Жастардың даму индексін" енгізген жөн.
Жергілікті атқару органдарының жастар саясатын жүзеге асыруға қатысты жұмысы соның негізінде бағаланады.
Қайырымдылық қызметін жүйелі қолдау мәселесі де басты басымдық болып отыр.
Бұл саладағы ынталандыру шаралары қарапайым әрі нақты болуы керек.
Соған сәйкес қайырымдылық шараларына және волонтерлік жобаларға атсалысатын бизнес өкілдері мен жеке тұлғаларға түрлі жеңілдіктер берілуге тиіс.
ЖЕТІНШІ. Біздің басты мақсатымыздың бірі – адам құқықтарын толық қорғау.
Бұл ретте, азаматтардың таңдау еркіндігін барынша қамтамасыз ету өте маңызды.
Әлемдік тәжірибеде адамның қандай да бір сайлауға келіспейтінін немесе үміткерлердің бәріне қарсы екенін заңды түрде білдіру құқығы кеңінен қалыптасқан.
Шын мәнінде, баламалы пікір және бәріне қарсы дауыс беру ұғымы біз үшін де қалыпты нәрсе болуға тиіс.
Сондықтан, барлық деңгейдегі сайлау бюллетендеріне "бәріне қарсымын" деген жазу енгізген жөн.
Бұл бастама азаматтардың сайлау құқығын қорғауға жағдай жасайды.
Таңдауы жоқтығын ресми көрсетудің өзі таңдау емес пе?!
Тағы бір мәселе – адам құқығын қорғау саласы дәйекті түрде жетілдірілуге тиіс.
Оны институционалдық және ұйымдастыру жағынан нығайта түсуіміз қажет.
Мысалы, бізде омбудсмен институты бар.
Бірақ, ол әзірге өзінің әлеуетін толық көрсете алмай отыр.
Сондықтан, жақын арада Омбудсмен туралы арнаулы заң қабылдауымыз керек.
Бұл заң аталған институттың қызметін барлық бағыттар бойынша реттейді.
Тиісті мамандар болмаса және ұйымдастыру жұмыстары жасалмаса, омбудсмен қызметін заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету қиынға соғады.
Адам құқықтарына байланысты негізгі мәселелер өңірлерде байқалып отыр.
Жергілікті биліктің үстінен арыз-шағымдар көп түседі.
Сондықтан омбудсмен институтын, ең алдымен, аймақтарда күшейту қажет.
Адам құқығы жөніндегі уәкілдің аппаратын нығайтуымыз керек.
Сонымен қатар, біз бала құқықтарын қорғау жөніндегі ауқымды мәселелерді шешуге тиіспіз.
Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, балалар арасындағы суицид пен буллингтің алдын алу үшін мемлекеттік бақылауды күшейтіп, тиімді тетіктерді қарастырған жөн.
Ерекше күтімге мұқтаж балалардың инклюзивті дамуы мәселесін назардан тыс қалдырмауымыз керек.
Білім беру мекемелеріндегі тиісті қызметтердің тиімділігін арттыру үшін нормативтік база қалыптастыру – кезек күттірмейтін мәселенің бірі.
Әлеуметтік маңызы жоғары осындай мәселелерді шешу мемлекеттік органдардың ғана міндеті емес.
Оған бүкіл азаматтық қоғамның атсалысуы қажет екенін бәріміз түсінуге тиіспіз.
Құрметті депутаттар!
Ұсынылған бастамалар – қазір күн тәртібінде тұрған ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық, саяси реформалардың бір бөлігі ғана.
Оның көптеген бағыты бойынша қажетті заң жобалары талқыланып жатыр.
Депутаттар бұл жұмысқа белсене қатысып, Үкіметпен сындарлы қарым-қатынас орнатуы қажет деп санаймын.
Менің негізгі ұстанымым – қоғамдағы барлық өзекті мәселелер, ең алдымен, Парламентте талқылануға тиіс.
Қоғам өкілдері мен сарапшылар заң жобаларын дайындау ісіне барынша атсалысуы керек.
Азаматтардың наразылығын туғызуы мүмкін даулы мәселелер бойынша тиімді кері байланыс орнату – басты талаптың бірі.
Парламенттің алдында маңызды екі міндет тұр.
Бұл – сапалы заңдар қабылдау және өзекті мәселелердің шешімін табатын орталыққа айналу.
Жалпы, еліміздің заңнама жүйесін кешенді түрде жетілдіру керек.
Заң нормаларын әзірлеу барысында біреулердің жеке мүддесіне бола лобби жасауды түп-тамырымен жою қажет.
Сіздер, ең алдымен, сайлаушылардың сұранысын басшылыққа алып, тәуекел мен қатердің бәрін де саралауға тиіссіздер.
Депутаттар әрдайым қоғам тынысын аңғарып, тамырын дөп баса білгені жөн.
Парламент – ел мүддесі үшін аянбай қызмет ететін қайнаған жұмыс ортасы.
Халқымыз бізден оң өзгерістер күтетінін әрдайым есте ұстаған абзал.
Сондықтан, шешім қабылдау кезінде асқан жауапкершілік танытуларыңыз қажет.
Барлық жоспарымыз жемісті жүзеге асуы үшін бір кісідей жұмылып, еңбек етуіміз керек.
Біз кез-келген қиындықты жеңіп, биік белестерге бірге шығамыз!
Әділетті әрі өркендеген Қазақстанды бірге құрамыз!
Қастерлі құндылықтарымызды көздің қарашығындай сақтап, кемел келешекке бірге қадам басамыз!
Баршаңызға тағы да зор табыс тілеймін!
Отанымыздың жарқын болашағы Сіздердің жетістіктеріңізге тікелей байланысты.
Бүкіл халық Сіздерге үлкен үмітпен қарап отыр.
Осы үмітті абыроймен ақтайсыздар деп сенемін.
Ықыластарыңызға рақмет!

---

Глава государства Касым-Жомарт Токаев выразил соболезнования Президенту Индонезии Джоко Видодо
Президент Казахстана направил телеграмму соболезнования Президенту Индонезии Джоко Видодо в связи с многочисленными жертвами в результате разрушительного землетрясения на острове Сулавеси.
"От имени народа Казахстана и от себя лично выражаю глубочайшие соболезнования и сочувствие всем семьям погибших. В это скорбное время мы солидарны с нашими индонезийскими друзьями и разделяем боль их утраты. Я также желаю всем пострадавшим в результате этого стихийного бедствия скорейшего выздоровления и возвращения в свои дома", – говорится в телеграмме.